Maak een afspraak of neem contact op.
- Marloes Terlien
- Orthomoleculair therapeut
- Nieuwstraat 13A (eerste verdieping)
- 1621 EA Hoorn
- 06 51 90 20 17
Soja is tegenwoordig overal te vinden, van plantaardige melk en vleesvervangers tot tofu en tempeh. Voor vegetariërs en veganisten is het vaak een belangrijke bron van eiwitten. Maar ondanks de populariteit van soja als een gezonde voedingskeuze, zijn er ook steeds meer vragen over de mogelijke negatieve effecten ervan op het lichaam. In deze blog duiken we dieper in de controverse rond soja en bekijken we de nadelen die vaak over het hoofd worden gezien.
Soja is een peulvrucht afkomstig uit Azië. Het wordt al duizenden jaren in verschillende culturen geconsumeerd en is een veelzijdig ingrediënt. Sojaproducten zoals sojamelk, tofu, miso, en tempeh zijn tegenwoordig overal ter wereld te koop. Soja bevat alle essentiële aminozuren, wat het een complete eiwitbron maakt, vergelijkbaar met dierlijke eiwitten.Hoewel soja voedingsstoffen zoals eiwitten, vezels, en gezonde vetten bevat, is er veel discussie over de gezondheidseffecten.
Een van de meest besproken aspecten van soja is het gehalte aan fyto-oestrogenen, plantaardige verbindingen die qua structuur lijken op het hormoon oestrogeen. De meest voorkomende fyto-oestrogenen in soja zijn isoflavonen, zoals genisteïne en daidzeïne.
Fyto-oestrogenen kunnen in het lichaam binden aan oestrogeenreceptoren, waardoor ze het natuurlijke hormonale evenwicht kunnen verstoren. Dit kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben, afhankelijk van de persoon. Bij vrouwen kunnen fyto-oestrogenen bijvoorbeeld helpen om de symptomen van de menopauze te verlichten. Echter, er zijn zorgen dat ze bij mannen het testosteron kunnen verlagen en bij kinderen een vroegtijdige puberteit kunnen stimuleren.
Er zijn ook onderzoeken die een verband leggen tussen overmatige inname van fyto-oestrogenen en een verhoogd risico op borstkanker, vooral bij vrouwen met een voorgeschiedenis van hormonale gevoeligheid. Hoewel de gegevens hier niet eenduidig over zijn, blijft dit een zorg voor veel gezondheidsprofessionals.
Soja bevat stoffen genaamd goitrogenen, die de schildklierfunctie kunnen verstoren. Goitrogenen kunnen de opname van jodium belemmeren, wat essentieel is voor de productie van schildklierhormonen. Dit kan leiden tot hypothyreoïdie (trage schildklierwerking) bij mensen die al gevoelig zijn of een laag jodiumgehalte hebben.
Mensen met een bestaande schildklieraandoening moeten voorzichtig zijn met hun sojaconsumptie, vooral als hun dieet weinig jodium bevat. Hypothyreoïdie kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, gewichtstoename, en een traag metabolisme.
Soja bevat ook antinutriënten, zoals fytinezuur en trypsineremmers. Deze stoffen kunnen de opname van belangrijke mineralen zoals calcium, magnesium, ijzer en zink belemmeren. Bovendien kunnen trypsineremmers de vertering van eiwitten vertragen, wat kan leiden tot spijsverteringsproblemen zoals een opgeblazen gevoel, gasvorming en buikpijn.
Hoewel fermentatieprocessen, zoals bij tempeh en miso, de concentraties van deze antinutriënten kunnen verminderen, blijven ze in veel bewerkte sojaproducten aanwezig.
Soja is een van de acht meest voorkomende allergenen, en sojaproducten kunnen bij sommige mensen allergische reacties veroorzaken. Symptomen van een soja-allergie kunnen variëren van huiduitslag en jeuk tot ernstigere reacties zoals anafylaxie. Ook zonder een formele allergie kunnen sommige mensen gevoelig zijn voor soja, wat kan leiden tot spijsverteringsproblemen zoals diarree, winderigheid of een opgeblazen gevoel.
Een groot deel van de wereldwijde sojaproductie is genetisch gemodificeerd (GMO), voornamelijk in landen zoals de VS. GMO-soja wordt vaak gekweekt met intensief gebruik van pesticiden, zoals glyfosaat, waarvan sommige onderzoeken suggereren dat ze een negatief effect kunnen hebben op de gezondheid en het milieu.
Hoewel biologische soja een alternatief biedt, blijft het feit dat de meeste conventionele sojaproducten GMO zijn. De lange termijn impact van genetisch gemodificeerde soja op de menselijke gezondheid is nog steeds een onderwerp van debat, maar veel mensen kiezen ervoor om voorzichtig te zijn.
Zoals bij veel voedingsmiddelen hangt de vraag of soja schadelijk is af van de mate van consumptie en je persoonlijke gezondheidsstatus. Kleine tot matige hoeveelheden gefermenteerde sojaproducten, zoals tempeh of miso, lijken voor de meeste mensen veilig en bieden zelfs gezondheidsvoordelen. Deze producten hebben vaak minder antinutriënten en fyto-oestrogenen.
Aan de andere kant kan een dieet dat zwaar leunt op bewerkte sojaproducten – zoals sojaburgers, sojamelk, en sojasnacks – problemen veroorzaken, vooral als je al gevoelig bent voor hormonale schommelingen of als je spijsverteringsproblemen hebt.
Soja heeft zowel voordelen als nadelen, en zoals bij veel voedingsmiddelen, is de sleutel tot een gezond dieet de hoeveelheid en variatie. Als je soja consumeert, probeer dan te kiezen voor gefermenteerde en biologische producten en vermijd overmatige inname van bewerkte sojavormen. Als je schildklierproblemen of hormonale gevoeligheden hebt, is het verstandig om na te gaan of dit product voor jou wel of niet geschikt is. Wist je dat we middels een EMB bloedtest kunnen nagaan of je gevoelig bent voor soja? Lees hier meer over de EMB bloedtest.